NLENFR

LEAP Bospolder-Tussendijken

Een gecoördineerde aanpak voor een Local Energy Action Plan in de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken gebruikt de energietransitie als een middel om de levensstandaard van de hele buurt te vergroten.

In de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken, meestal kortweg BoTu genoemd, wordt sinds 2018 gewerkt aan een energiewijk. In 2018 werd BoTu aangewezen als een van de vijf wijken in het coalitieakkoord ‘Nieuwe energie voor Rotterdam’, dat de ambitie stelt om een ‘samenhangende, duurzame gebiedsaanpak’ te ontwikkelen, in het kader van de Internationale Architectuur Biennale van Rotterdam (IABR). Dit betekent dat tot 2022 de voorbereidingen getroffen worden om in de wijk ‘van het gas af te gaan’, nieuwe energiesystemen aan te leggen en samen met de wijk op zoek te gaan naar de maatschappelijke meerwaarde van de energietransitie. Parallel hieraan werd een plan ontwikkeld hoe BoTu in de komende tien jaar sociaal-economisch op het gemiddelde niveau van Rotterdam gebracht kan worden. Een brede coalitie werkt daarom aan het wijkplan ‘Veerkrachtig Bospolder-Tussendijken 2028’, waar ‘Energiewijk BoTu’ onderdeel van is. De Gemeente Rotterdam, Delfshaven Coöperatie, woningcorporatie Havensteder en een groeiend aantal lokale partners werken samen aan een strategie. Ze onderzoeken hoe de energietransitie ingezet kan worden als hefboom voor een sociaal-inclusieve stad.

In Bospolder-Tussendijken zijn veel mensen immers niet bezig met de energietransitie, maar met overleven. Niet de energietransitie maar een goede opleiding, werk, een fatsoenlijk inkomen, een goede gezondheid en een schone en veilige buurt zijn hun dagelijkse bekommernissen. Zijn er manieren denkbaar waarop een ingrijpende verbouwing de mensen in BoTu kan helpen om tegelijkertijd ook hún doelen te verwezenlijken?

De integrale wijkaanpak omvat een groot scala aan initiatieven die ontstaan vanuit verschillende hoeken. Zo werd er in 2017 een energiecoöperatie opgericht om duurzame energie in de wijk voor alle bewoners (ook die met een kleine beurs) toegankelijk te maken. De energietransitie is immers een goede zaak en mensen met geld kunnen de transitie wel betalen: ze leggen zonnepanelen op hun dak en schaffen een warmtepomp aan, en binnen de kortste keren kunnen ze in hun eigen energie voorzien. Dit is echter niet voor alle bewoners het geval. Met de Delfshaven Energie Coöperatie wordt getracht zoveel mogelijk eigenaarschap van de energie-infrastructuur in de wijk te verankeren. Het eerste project was dan ook het plaatsen van zonnepanelen op enkele scholen in de buurt. Bewoners kunnen een deel van de panelen huren en er geld, maar ook energie mee besparen. Ook van elders uit de wijk ontstonden al heel wat interessante projecten. In het project ‘Wijkenergie Werkt’ worden buurtbewoners opgeleid zodat zij bij het installatiebedrijf WijkEnergieWerkt aan de slag kunnen. Deze medewerkers helpen hun buren met het aanleggen van duurzame energie bij hen thuis. Een gelijkaardig initiatief is een van de lopende trajecten van ‘De Beroepentuin’. Hier worden jongeren en andere bewoners met een moeilijke toegang tot de arbeidsmarkt omgeschoold tot elektricien. Met een certificaat als energie-installateur hebben zij in de toekomst meer perspectief op een baan. Vanuit ‘BOTU 2028’ werden er dan weer jongeren uit de buurt betrokken bij de renovatie van enkele flats in de Gijsinglaan om werkervaring op te doen. Er wordt een koppeling gemaakt tussen de ingrepen die nodig zijn om de energietransitie te realiseren en de nood aan opleiding en werk voor de buurt.

Het ontwerpend onderzoek dat in opdracht van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR) en de gemeente Rotterdam werd uitgevoerd door OOZE en PosadMaxwam & Generation.Energy, poogt om op basis van een sociaal-technische potentiality mapping te komen tot een Local Energy Action Plan (LEAP) voor de hele wijk.

partners en actoren
Delfshaven Cooperatie, IABR, Havensteder, Rebel, Gemeente Rotterdam
thema
energie
innovatieve aspecten
solidariteit, beleidsinnovatie, burgerzin
schaal
wijk
website
gobotu.nl


slideshow
Werksessie Bospolder-Tussendijken in beeld
Er bestaat een grote nood aan sociaal-maatschappelijke meerwaarde in de wijk. Via werksessies met de bewoners zoekt men naar allerlei (nieuwe) samenwerkingsvormen en alternatieven om onder andere via de energietransitie naar een veilige, schone, solidaire buurt met kansen voor iedereen te evolueren.

Naar een LEAP
artikelNaar een LEAP
Door de potenties van de ruimtelijk-energetische bouwstenen mee te nemen, verkent een LEAP welke trajecten en projecten vanuit de samenwerking met de actieve lokale actoren en coalities tot stand kunnen komen en hoe een wijkgedragen transitietraject kan worden vormgegeven en uitgevoerd. De strategie zorgt ervoor dat de energietransitie niet alleen concreet vorm krijgt, maar dat dit op zo'n manier gebeurt dat de transitie meerwaarde genereert in de wijk, voor alle bewoners - cruciaal voor de draagkracht van een kwetsbare wijk.


Naar een LEAP


foto: IABR-Atelier Rotterdam - Ooze, 2020

Energiewijk Bospolder-Tussendijken
bestandEnergiewijk Bospolder-Tussendijken
PosadMaxwan en Generation.Energy nemen BoTu ruimtelijk, maatschappelijk, financieel en technisch onder de loep te nemen en definiëren bouwstenen om tot een coöperatieve aanpak van de energietransitie te komen.

download / view PDF:
Energiewijk Bospolder-Tussendijken



Verkenning (on)bekende netwerken
bestandVerkenning (on)bekende netwerken
Een verkenning naar bekende en onbekende netwerken en actoren in BoTu zet in op community building en zet de energietransitie in als hefboom voor een sociaal-inclusieve stad.

download / view PDF:
Verkenning (on)bekende netwerken



Ontwerpend onderzoek Dakparkschool en Binnen Gebied
bestandOntwerpend onderzoek Dakparkschool en Binnen Gebied
OOZE Architects voerde in kader van het IABR-Atelier Rotterdam ontwerpend onderzoek uit voor de Dakparkschool in BoTu, één van de lokale casussen voor het LEAP van de wijk.

download / view PDF:
Ontwerpend onderzoek Dakparkschool en Binnen Gebied



Potentiële warmtebronnen in BoTu
imagePotentiële warmtebronnen in BoTu
PosadMaxwan & Generation.Energy brachten de mogelijkheden voor het opwekken, opslaan, bewaren en uitwisselen van energie in Bospolder-Tussendijken in kaart. Het resultaat is een pakket van mogelijke maatregelen of ruimtelijke energiebouwstenen, die samen met de sociale verkenning de basis vormen van het LEAP.


Potentiële warmtebronnen in BoTu


foto: IABR–Atelier Rotterdam - PosadMaxwan & Generation.Energy, 2020

image




foto: IABR–Atelier Rotterdam - Transformers, Beekhuizen Bindt, Eliza Works, Steps2Inspiration, 2020

Veerkrachtig BoTu in tien jaar naar het stedelijke gemiddelde
bestandVeerkrachtig BoTu in tien jaar naar het stedelijke gemiddelde
Programma van de Botu Coalitie binnen het project 'Veerkrachtig Botu'

download / view PDF:
Veerkrachtig BoTu in tien jaar naar het stedelijke gemiddelde